Wednesday 1 August 2007

Πάνω στο θέμα της γυναικείας γραφής

Η γλώσσα είναι αναγκαστικά ένα άφυλο εργαλείο. Σαν το κατσαβίδι ή την οδοντόβουρτσα ή ένα οπλοπολυβόλο η αποτελεσματικότητά του δεν περιορίζεται παρά από τη δεξιότητα του χρήστη.

Μπορεί κανείς να ξεχωρίσει ότι μια μερίδα ανθρώπων κάνει καλύτερη χρήση της γλώσσας από μιαν άλλη. Ξεκινώντας από 'κει μπορεί, σαν καλό λογιστάκι, να συλλέξει στατιστικά στοιχεία για τα χαρακτηριστικά των ομάδων χρήσης. Να τα αντιπαραβάλλει και να οριοθετήσει υποσύνολα. Να διαλέξει παρατάξεις όπως άντρες- γυναίκες, μικροί-μεγάλοι, πτυχιούχοι- ανειδίκευτοι, περιπτεράδες- καφετζούδες, λαουτζίκος-κολωνάκι. Για να είμαι ακριβής μπορεί να περάσει την υπόλοιπη του ζωίτσα περνώντας κάθε δείγμα γραφής απ' το φιλτράκι του και αρχειοθετώντας το στην αντίστοιχη θυρίδα. Ελεύθεροι είμαστε, όπως τη βρίσκει ο καθένας.

Ερώτηση: Ποιός χέστηκε;
Έστω ότι οι άντρες γράφουν μ΄ένα ιδίωμα αντίστοιχο στο φύλο τους διαφορετικό από αυτό των γυναικών. Έστω ότι το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με τους Θηβαίους σε αντίστιξη με τους Καλαματιανούς. Έστω ότι οι πουτάνες γράφουν, εν γένη, διαφορετικά από τις καθαρίστριες, τις ταξιτζούδες και τους τραπεζικούς υπάλληλους. Τί προσφέρει αυτή η ταξινόμηση; Ένα γραπτό ή σ'αγγίζει ή όχι, ή σε καβλώνει ή σ' αφήνει αδιάφορο, ή σου κάνει και το διαβάζεις και το κρατάς ή δεν σου κάνει και να πάει να πνιγεί κι αυτός που τό ' γραψε.

Τα πράγματα είναι τόσο απλά. Τί ακριβώς πλην του λογιστικού ενδιαφέροντος προσφέρει η ομαδοποίηση; Μας χρειάζονται κι υποδιαιρέσεις; Δεν μας φτάνουν τα κυκλώματα και οι κλίκες που υπάρχουν πρέπει να βάλουμε κι άλλα συρματοπλέγματα;

Ποιό είναι το σημαντικό τέλος πάντων τί γράφτηκε ή ποιός το έγραψε κι αν έχει μουνί;

Αν υπάρχει μια εγγενής διάσταση στη γραφή των φύλων αποκλείω την περίπτωση να είναι τόσο σημαντική που να αξίζει να τη μεταχειριζόμαστε σαν γνώμονα ανάγνωσης.
Οι απορώντες εδώ

7 comments:

Anonymous said...

Εφαρτάται πάντα απο το περιεχόμενο του κειμένου. Μερικές φορές μας αγγίζει καλύτερα το θέμα αν ξέρουμε την "ομάδα" που ανήκει ο συγγραφέας.
Δεν πειμένω απο την κα Βαρδιανογιάννη να μας μιλήσει για το βασικό μισθό
όπως δεν περιμένω από το Γκλέτσο να μιλήσει για την περίοδο του.
Άλλοτε πάλι ψάχνουμε να βρούμε και μια αντικειμενική ματιά. Ούτε λαός ούτε κολωνάκι -Ζωγράφου.
Φυσικά στο τέλος αν μας χόρτασε το κείμενο αυτό καθαυτό, στα αρχίδια μας για την ομάδα του συγγραφέα.
Αλλά επειδή στον ίδιο κόσμο ζούμε όλοι όπου υπάρχουν και πούτσες και μουνιά- αλήθεια δε μας νοιάζει;

Ναταλια Καππα said...

Ε όχι ρε φλαράκο ΔΕ μας νοιάζει!!! Αμα ψάχνεις πούτσες και μουνιά να ψάχνεις αλλού όχι στη λογοτεχνία- να ναι κι ολοζώντανο σπαρταριστό για να γαμιέται.

Οκ -ίσως το ιδιαίτερο του ενίοτε συγγραφέα να μας αφόρά (έχω αμφιβολίες) αλλά όχι κι η γενική κατηγορία του. Τί νόημα έχει να μιλάμε για γυναικεία λογοτεχνία; παιδικό τάβλι; θρακική αντισφαίριση; Οι δικυκλιστές του ζωγράφου μήπως δεν αποτελούν κι αυτοί ομάδα; κάθε ψηφίδα που μπορείς να φανταστείς είναι ένα δυνητικό υποσύνολο, ε και; και τί τώρα; θα κάνουμε συλλογή από υποκατηγορίες; καλύτερο μου φαίνεται να το κάψουμε και να βλέπυμε προσωπικότητες...

Anonymous said...

καλύτερο μου φαίνεται να το κάψουμε και να βλέπυμε προσωπικότητες...

Ακου να δεις!
Όχι και να βλέπουμε προσωπικότητες!
Αυτό είναι ανήκουστο...
Πιάσε ένα κιλό Καβάφη παρακαλώ, κουλτούρα πακέτο για το σπίτι....

Ναταλια Καππα said...

ρε poor φιλολογάκι,
τράβα να πάρεις το "Πρώτα πέθανε η κότα, Σερέφας- σ' το συστήνω ανεπιφύλακτα- και μετά να πας και σε γκαλερί να θαυμάσεις το κρεββάτι που γαμιότανε η Έμιν κι άσε την κουλτούρα για κανέναν άλλον καλύτερα.

Ο δε φρηντομ, δε χαπινες, δε σεηφτη της πεπατημένης κι όλοι οι καλοί χωράνε!!!!

angeliki marinou said...

Ναταλία,

καταρχήν συμφωνώ απόλυτα με το κείμενό σου, ως προς το πνεύμα και το συμπέρασμά του (εννοείται ότι την παραπομπή δεν κατάφερα να τη διαβάσω).

Ομως, τουλάχιστον στο βαθμό που το έχω ψάξει (υποχρεωτικά, βασικά, λόγω σπουδών) οι γυναίκες-συγγραφείς ή παράγοντες των γραμμάτων φέρουν μεγάλο μερίδιο ευθύνης για τη γκετοποίηση.

Τη δεκαετία του εξήντα, ΑΥΤΕΣ ήταν που έβγαλαν τον όρο "γυναικεία λογοτεχνία" σαν δεκανίκι για να διεκδικήσουν δικαιώματα, στο πλαίσιο του φεμινιστικού κινήματος. Μέχρι τότε η γυναίκα δεν έχει ποτέ την ευχέρεια της γραφής, όπως την είχε ο άντρας. Αυτό οφείλετο στο ότι είχε οικογένεια να φροντίσει, έλλειψη χρόνου και χώρου, πράγματα ζωτικής σημασίας για έναν συγγραφεα. Παραπομπή το A room of one's own της Virginia Wolf για περαιτέρω. Δεν ήταν άλλωστε τυχαίο ότι οι περισσότερες γυναίκες της εποχής έγραφαν short stories καθόσον ένα μεγάλο μυθιστόρημα με ενιαία συνοχή θέλει και τον ανάλογο χρόνο - οι "παλιές" αδελφές Bronte, η Jane Austin που επιδόθηκαν στον μαραθώνιο του μυθιστορήματος ήταν ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ και γεροντοκόρες, χωρίς οικογενειακές υποχρεώσεις. Ασε που τα θέματά τους ήταν περιορισμένα στο ρομαντικό, το ηθικοπλαστικό και το ακίνδυνο, γενικώς.

Με την άνθιση του φεμ. κινήματος λοιπόν, μας προέκυψε η γυναικεία λογοτεχνία, το θέατρο των γυναικών κλπ και ακριβώς οι γυναίκες προωθούσαν τους όρους αυτούς.Κι επιτέλους μπορούσαν να πουν την αλήθεια τους.

Λαμπρά.

Ομως οι καιροί άλλαξαν και κάπου το πράγμα έμεινε στάσιμο και αυτό είναι ο λόγος που σήμερα ειλικρινά ΣΠΑΝΙΑ διαβάζω γυναικείο μυθιστόρημα. Γιατί οκ να βγάζεις τα σώψυχά σου, οκ να μιλάς για τον άντρα σου που σε απάτησε, τα γκομενικά των φιλενάδων σου, την αγωνία σου να βρεις γαμπρό, αλλά αν επιμένεις να ανακυκλώνεις τα ίδια θέματα, και δε θες να βάλεις ΔΡΑΣΗ, κοινωνικές αιχμές, φιλοσοφικές αναζητήσεις (βλέπεις πόσο μεγάλη γκάμα έχουν οι άντρες), φρόντισε τουλάχιστον το κείμενό σου να είναι καλογραμμένο. Ομως από τα λίγα που διαβάζω, καλή γραφή - μαχαίρι θα βρω σε μια Σύλβια Πλαθ, σε μια Ντόροθυ Πάρκερ, σε μια Ναταλία Κάππα, σε μια Κατερίνα Κατσίρη και πολυσυλλεκτικότητα σε μια Σώτη Τριανταφύλλου (σόρυ, διαβάζω λίγο, αυτές ξέρω). Οι υπόλοιπες γράφουν σαν κυράτσες.

Τώρα ότι πέφτει φοβερή discrimination και σεξισμός ΔΕΝ ΤΟ ΣΥΖΗΤΑΜΕ (φαντάσου που διάλεξα σε λογοτεχνικό φόρουμ το αντρικό nick renton, για να μην ξέρουν ότι γράφει γυναίκα/να αποφύγω τους πέφτουλες που θα εξαιρούσαν τη γυναικεία μου ευαισθησία και ματιά (my ass) - και το οποίο μου μεινε τελικά), αλλά κι εμείς ρε γαμώτι να κοιτάξουμε λίγο τί γράφουμε. Ευτυχώς που οι νέες μπλόγκερς είναι ευχάριστη ανάσα δροσιάς (ελπίζω μόνο να μείνουν έτσι κι όταν εκδοθούνε).

Ναταλια Καππα said...

lovely renton,
ο δαίμονας/άγγελος τηε Γουλφ πήγε με τη Γουλφ! Ναι ναι ξέρω γιατί την κολλήσαμε τη ρετσινιά καιρός όμως να παλέψουμω να ξεκολλήσουμε. Δεν είναι δυνατόν εν ετη 2007 να γράφονται τέτοια royal bullshit- ταπηροκρανιάστηκα!!!

σου κλείνω το μάτι

Anonymous said...

mmm.....
isos na apehei poli o logos apo to nou kai i skepsi apo tin kardia, alla i ousia tis thilikotitas ton anteikimenon ginetai elkistiki sto diava tou hronou